Tôi không tự nhận mình là dân sành cà phê, cũng không phải là tín đồ cà phê, mà chỉ đơn giản là một người thích cà phê và tìm hiểu cà phê thôi. Chẳng biết tại sao nữa, chỉ biết loại thức uống này nó cuốn hút tôi lắm. Có lẽ vì có nhiều loại, nhiều cách pha chế hoặc theo phong trào. Mà kệ, cứ nói đơn giản nếu tôi biết lý do tại sao thích cà phê, thì tôi sẽ biết cách ngừng thích cà phê.
Thì đó là đoạn mở đầu không liên quan cho bài viết này. Giờ tôi sẽ nói về cà phê, một câu chuyện không mới mẻ nhưng nó là chính là một câu chuyện ý nghĩa để tôi suy ngẫm.
Ở Việt Nam ta, cà phê dường như là một phong trào với, nhà nhà đều có thể sở hữu giống như xe máy vậy. Tiền nhiều làm cái to, đầu tư hoành tráng. Tiền ít làm cái nhỏ, mở ra cho bớt nhàng rỗi. Ai có tiền cũng đầu tư 1 cái nho nhỏ với 1 quầy pha chế kích thước có thể là 80 x 200 x 80 (cao x dài x rộng, đơn vị cm), vài cái ghế đẩu và dăm ba cái bàn là có thêm một nguồn thu nhập rồi. Hay cao hơn là chuỗi cà phê, thành lập công ty hay tập đoàn chuyên kinh doanh cà phê như Trung Nguyên, High Lane, Phúc Long, The Coffee House, Urban Station, . . . Ở góc độ này sự canh tranh cao hơn nhiều, nó đòi hỏi khả năng chiều lòng khách hàng, tạo ra sự khác biệt hay sáng tạo trong phong cách phục vụ và không gian, chú trọng vào chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa chi phí đầu tư và chi phi sản xuất, . . . ôi dời, đủ thức lắm cạc bạn ạ. Làm kinh doanh lớn thì còn nhiều thứ khác phải làm để có lợi nhuận cao như lách luật làm sao đóng thuế ít, hay chiếm được vị trí tốt của đối thủ, . . . Thật sự có rất nhiều thứ tồn tại trong việc kinh doanh cà phê, điều này chắc chắn những bạn nào đang, đã hay tìm hiểu về những mô hình kinh doanh cà phê sẽ hiểu thôi. Nhưng mà ở đây mình không bàn luận gì nó nha, chỉ nêu ra để chuẩn bị đến chuyên mục chính thôi.
Sự đa dạng hóa ngày càng phát triển, tính cạnh tranh ngay cũng càng cao vì sự phát triển của kinh tế, khẩu vị của thực khách. Nhưng đâu đó vẫn tồn tại một nơi giữ nguyên cách chế biến cà phê truyền thống gia đình. Đó là sự tình cờ được một người em giới thiệu một quán cà phê rang xay tại chổ. Một nơi được chia sẻ trên facebook, qua sự chia sẻ của những con người gìn giữ truyền thống gia đình tôi thấy nó đang quý như thế nào. Bởi vì cách làm truyền thống, "công nghệ chế biến thủ công", không vị trí đẹp, không thương hiệu và nhiều thứ không khác. Thì làm sao có thể cạnh tranh được với những quán cà phê hiện nay.
Để có được một ly cà phê ngon, thì phải tốn hàng giờ dài rang, rồi xay, pha chế. Bán với gia vài ngàn để phù hợp với những vị khách quen thuộc, có thu nhập thấp. Thế nhưng vì sự yêu nghề, yêu cái giá trị văn hóa truyền thống gia đình, cái nghề của cha mẹ để lại đã đủ sức giúp họ vượt qua khó khăn, duy trì một ly cà phê truyền thống gia đình. Với tôi, tôi quý những con người gìn giữ văn hóa truyền thống lắm. Bởi vì, ta sinh ra và lớn lên tài giỏi cũng chính nhờ những cái nghề truyền thống gia đình. Đất nước ta có bản sắc văn hóa cũng chính nhờ những con người qúy trọng cái nghề truyền thống, cái mà truyền dạy qua các đời. Chúng ta có thứ để khoe với bạn bè thế giới, để được thế giới công nhận cũng chính là nhờ cái truyền thống được truyền và giữ qua bao thế hệ.
Với sự phát triển mạnh mẽ của internet hiện nay, chúng ta bắt đầu dễ dàng hơn để tiếp cận với văn hóa của các nước bạn bè trong khu vực, xa hơn là các nước phương tây, cả thế giới. Điều đấy giúp chúng ta học tập và phát triển nhiều hơn, hòa nhập nhanh hơn khi sang một đất nước khác. Nhưng cũng có thể chính những điều đấy, sẽ làm ta quên đi giá trị của truyền thống gia đình, giá trị văn hóa của dân tộc. Ta xem nó không hiện điện, không tân tiến rồi chối bỏ, điều đó sẽ dần làm ta quên đi mình la ai, bản sắc văn hóa của mình ở đâu. Sự tiến bộ trong cách nghĩ, cách tân trong văn hóa là điều cần thiết đề phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Nhưng mọi thứ lớn lao để bắt đầu từ cái nhỏ, dù công nghệ mới có phát triển đến mấy cũng khởi nguồn từ những công nghệ cơ sở.
Qua câu chuyện về một gia đình lưu giữ cái nghề cà phê rang xay truyền thống giúp tôi hiêu ra hơn nhiều về ý nghĩa của gia đình, truyền thống của gia đình. Và lớn hơn là nét đặc sặc văn hóa của dân tộc Việt Nam ta. Bởi vì đàn nguyệt, tì bà vẫn có thể chơi được nhạc EDM; bài hát dân giang làm nhạc nền cho các bài nhảy hiện đại; áo dài cách tân đề mang nét hiện đại hơn và phổ biến hơn. . .
Xin trích dẫn một câu trong cuốn sách "Lãnh đạo bằng sự khiêm nhường" để thay lời muốn nói: "Muốn mở ra một chân trời mới, chúng ta không thể lãng quên truyền thống và các hồi ức trong quá khứ"
#thuthachviet100ngay